Het St.Elisabeth gesticht was gelegen aan de Emmastraat ongeveer ter hoogte van de tuinen van het huidige huize Augustinus aan de Van Everdingenstraat.
Het gesticht is in 1896 gebouwd als een Rooms-Katholiek ziekenhuis met de zusters Augustinessen als verpleegsters. Lange tijd is het Rooms-Katholieke geloof op de achtergrond geweest, maar na het midden van de 19de eeuw komt daar verandering in. Na die tijd verrezen er veel kerken en werden er onder meer Rooms-Katholieke ziekenhuizen opgericht. Het St.Elisabeth gesticht is opgericht in Alkmaar in navolging van het succes van St.Hippolytusgesticht en de congregatie van de Zusters Augustinessen van barmhartigheid te Delft.
De geschikte plek werd gevonden aan de Emmastraat en op 27 december 1897 opende het gesticht haar deuren. Bij de opening was er een moeder overste en 10 zusters werkzaam. Het ziekenhuis liep al snel erg goed en bouwde in een heel korte periode een goede naam op. In het eerste jaar werden er 151 zieken opgenomen en werden er 98 operaties uitgevoerd. Het telde 24 bedden die verspreid waren acht kamers voor de klasseverpleging met maar één bed en twee zaaltjes met ieder acht bedden.
Ook niet katholieke patienten konden worden opgenomen in het ziekenhuis. Vanaf november 1901 stelde moeder overste twee zusters beschikbaar als wijkverpleegster.
Het Elisabethgesticht was behoorlijk gevanceerd, in november 1895 werden de x-stralen ontdekt door Röntgen. En kort 1900 werd in Alkmaar het eerste ‘röntgeninstituut’ geopend in het St.Elisabeth gesticht. In een gemeenteverslag uit 1918 wordt melding gemaakt van dat er in dat jaar 96 röntgenfoto’s werden gemaakt en 80 patienten werden behandeld met ‘zon- en röntgenstralen.
In 1906 werd er naast het gesticht een zenuwpaviljoen gebouwd dat al gelijk vanaf de opening goed bezet was. In 1912 was het complex te klein geworden en werd er in 1913 een nieuwe refter en kapel bijgebouwd.
Nog in datzelfde jaar maakte het bestuur plannen bekend voor de bouw van een nieuw ziekenhuis met minstens 200 bedden. In 1925 werd er een stuk grond van 3 hectare aangekocht aan de Van Everdingenstraat en op 11 juli 1925 is de eerste steen gelegd. In 1927 werd het ziekenhuis ingewijd en het oude St. Elisabeth gesticht deed toen dienst als bejaardeninrichting Huize Augustinus. In het nieuwe ziekenhuis werkten 59 zusters Augustinessen en twee zusters Ursulinen uit Bergen. In de loop van de tijd kwamen er ook steeds meer lekenzusters.
In 1975 is het St.Elisabeth gesticht gesloopt en werd er een nieuw rusthuis voor de zusters gebouwd aan de Van Everdingenstraat
Nancy de Jong-Lambregts
Geraadpleegde literatuur:
VIS, G.N.M. 650 jaar ziekenzorg in Alkmaar: 1341-1991. Hoofdstukken uit de geschiedenis en voorgeschiedenis van de Alkmaarse zieken- en gezondheidszorg.
Hilversum Alkmaar, Uitgeverij Verloren – Medisch Centrum Alkmaar, 1991.
Vis, G.N.M., ‘Weldadigheid in nieuwe kaders. Sociale hulp, medische zorg en stadsreiniging’ in ‘De geschiedenis van Alkmaar’, blz 465- 480.